Đặc Sản Xôi Trứng Kiến Nho Quan Ninh Bình

Ninh Bình nổi tiếng là đất du lịch với nhiều đặc sản địa phương hấp dẫn. Nếu Kim Sơn có rượu Lai Thành, Hoa Lư nổi danh dê núi hay Yên Mạc gắn liền với nem chua Yên Mạc độc đáo thì tới Nho Quan du khách được thưởng thức món đặc sản địa phương xôi kiến Nho Quan quý hiếm, một nét đẹp văn hóa ẩm thực Ninh Bình.

Xôi là một món ăn phổ biến tại Việt Nam, thường được dùng như một món ăn sáng, hay món ăn truyền thống trong các dịp lễ, tết, cưới hỏi. Người ta thường nấu xôi với các nguyên liệu như đỗ xanh, đỗ đen, lạc, gấc, ngô, xoài, sầu riêng,… nhưng xôi nấu với trứng kiến có lẽ là một ăn rất lạ và đặc biệt mà không phải ai cũng biết đến. Đây cũng là món đặc sản rất quý hiếm của vùng Nho Quan Ninh Bình, mà khi một lần thưởng thức bạn sẽ nhớ mãi hương vị tuyệt vời của nó.

Nho Quan là một huyện nằm ở phía Tây Bắc của tỉnh Ninh Bình. Với địa hình núi đá vôi lởm chởm, nơi đây thường có rất nhiều loại kiến nâu làm tổ trên ngọn cây, có nơi gọi là kiến ngạt, kiến cong trôn có thể cho các loại trứng béo ngậy và nhiều đạm. Người dân đã sử dụng nguyên liệu này một cách khéo léo để sáng tạo ra món xôi trứng kiến vừa ngon lạ, vừa rất giàu dinh dưỡng. Đồng thời đây cũng là một món ăn quý bởi trứng kiến chỉ có theo mùa, bắt đầu vào khoảng rằm tháng 2 âm lịch, bên cạnh đó công đoạn tìm, lấy và chế biến trứng kiến cũng không đơn giản.

Để đi lấy trứng kiến, người dân phải chọn một ngày thật nắng ráo, có khi đi cả ngày đường mới lấy được một, hai cân. Dụng cụ mang theo lấy trứng kiến hay người dân vẫn gọi là đánh trứng kiến gồm một câu liêm, một dao rựa, một thúng và một sàng. Những tổ kiến được chọn là tổ có mặt kín, nhẵn mịn, tròn căng vì sẽ cho nhiều trứng, còn tổ nào xốp, hở ngoài không nhẵn thì lép ruột. Đầu tiên, người dân sử dụng câu liêm quặc xuống, xả tổ kiến ra từng mảng và đặt vào sàng, dưới có kê chiếc thúng. Sau đó lấy sống dao gõ cạp sàng làm cho trứng kiến và kiến mẹ rơi ra lọt qua sàng xuống thúng. Để tách kiến mẹ ra khỏi trứng, cần rắc vào ngọn cây hay lá cây, khi kiến mẹ bu kín lá cây thì dùng que gảy ra, rồi tiếp tục thay lá khác cho đến khi chỉ còn vài kiến mẹ lưa thưa trong thúng.

Trứng kiến sau khi được tách khỏi kiến mẹ, sẽ được cho vào nước ấm đãi thật sạch, để ráo, ướp với bột canh rồi đem phi với hành khô và mỡ gà cho đến lúc vừa chín tới và dậy hương thơm béo ngậy. Sau đó trứng kiến được gói vào trong lá chuối ngự đã hơ chín, rồi đặt vào trong chõ xôi, giữa những hạt gạo nếp hương đã được ngâm, vo đãi sạch. Công việc tiếp theo là đặt chõ lên bếp, nấu cho xôi chín. Khi thấy xôi dậy hương thơm thoang thoảng thì bắc ra, mở gói trứng kiến vàng óng màu hổ phách rắc đều lên trên, dùng đũa xới nhẹ cho thật đều và đơm lên đĩa ăn nóng.

Để thưởng thức xôi trứng kiến có thể dùng thìa hoặc dùng tay nhón từng dúm xôi bỏ vào miệng, nhâm nhi vị nếp dẻo thơm phức hòa lẫn với vị trứng kiến béo ngậy và thoảng hương thơm của mỡ gà, hành phi, lá chuối ngự. Không chỉ vậy khi nhai chầm chậm có thể lắng nghe tiếng trứng vỡ lép bép trong miệng thật thú vị. Có lẽ không nhiều món ăn có thể đánh thức tất cả các giác quan như khi thưởng thức món xôi trứng kiến phải không các bạn, vì vậy đừng quên món đặc sản thơm ngon này nếu có dịp ghé thăm cố đô Ninh Bình các bạn nhé.

Thưởng thức xôi trứng kiến với hương vị nếp dẻo hòa lẫn trứng kiến béo ngậy hẳn sẽ khiến bạn nhớ mãi hương vị tuyệt vời của nó. Phải ăn chậm nhai kỹ mới thấy được hết cái đặc biệt của món xôi lạ lẫm này, dường như khi ăn mọi giác quan đều bị đánh thức bởi món đặc sản quý hiếm. Cũng chính vì thế mà xôi trứng kiến là món ăn mà du khách luôn tìm kiếm khi về với mảnh đất Ninh Bình tham gia các tour Hoa Lư Tam Cốc, Bái Đính Tràng An.

Tuy nhiên, khác với những sản vật địa phương nổi tiếng Ninh Bình khác, món xôi này không phải luôn có sẵn, có thể bắt gặp bất cứ lúc nào khi tìm về vùng đất Nho Quan Ninh Bình mà còn phụ thuộc vào mùa sinh sản của kiến nâu. Xôi trứng kiến Nho Quan chỉ có theo mùa, vào dịp rằm tháng 2 âm lịch hàng năm, lúc này kiến nâu mới sinh sôi nảy nở và cũng chính vào mùa du lịch lễ hội. Vì vậy, nếu bạn muốn một lần thưởng thức sản vật Nho Quan quý hiếm này hãy ghé thăm Ninh Bình vào dịp này. Đặc sản vừa ngon lạ lại giàu dinh dưỡng này hẳn khiến du khách hài lòng, ăn một lần mà nhớ mãi không quên.